معماری کاشان
کاشان همانند دیگر شهرهای قدیمی ایران معماری سنتی شهری اش را تا اوایل قرن بیستم حفظ کرده بود، این چینش سنتی که در دورههای سلجوقی و صفوی شکل گرفته بود و تا دوران قاجار ادامه یافته بود، در دوره پهلوی و به ویژه نیمه دوم قرن بیستم به شدت تغییر یافت.
شهرسازی
شهر قدیمی کاشان را دیواری بلند محصور میکرده و رفت آمد به درون شهر توسط چند دروازه صورت میگرفته. فضای درون شهر مانند دیگر شهرهای دوران میانه اسلامی به چهار قسمت ارگ، مدارس، بازار و محلات تقسیم میشده. قلعه جلالی (ارگ حکومتی کاشان) که در زمان سلطان ملکشاه سلجوقی ساخته شده بود، در طول قرن هجده و نوزده میلادی از میان رفته درحالی که برجها، دروازهها و دیوارههای شهر در سراسر قرن نوزدهم باقیمانده بودند.
بازار کاشان در مرکز این شهر واقع شدهاست و دیگر فضاهای شهری در دوطرف آن قرار گرفتهاند، این بازار در دوره صفویه رونق فراوانی داشتهاست که البته در دوره قاجار میزان قابل ملاحظهای از آن رونق کاسته شده. افزودههای جدیدتر بازار شامل تیمچه امینالدوله، دو مدرسه و یک مسجد است
با ظهور خودرو و ساخت خیابانها، تا به حال کاشان بدون توجه لازم به عناصر تاریخی و شیوه زندگی بومی اش رو به گسترش بودهاست. گسترش رابطه با تهران سبب ویران کردن قسمت شمال غربی دیوار شهر در ۱۹۲۰ شد. در سالهای ۱۹۳۵-۱۹۴۵ سیاست دولت مرکزی در ساخت راه ماشین رو بین تهران و کاشان سبب توسعه شهر در طول دو راه فین و تهران شد. با رسیدن راه آهن به کاشان ایستگاهی در شرق شهر ساخته شد و روستاهای یحیی آباد و جمال آباد بخشی از شهر شدند.
در دهه بعدی نخستین میدان ماشین رو کاشان که پارکی نیز درون خود داشت ساخته شد، همچنین چند روستای دیگر، بخشی از کاشان بزرگ شدند، بانکها و کارخانههای جدیدی ساخته شد و خیابان بزرگی بین بخش قدیمی و جدید شهر ساخته شد. در هفتاد سال گذشته (۱۹۴۰-۲۰۱۰)، شهرکهای بسیاری در کنار راهها و خارج شهر پدید آمدهاند، به همان سرعتی که دور شهر قدیمی را قبلاً پر کرده بودند
رشد طراحی شهری نامتجانس
به رغم ساخت خیابانهای داخل شهری در موازات مسیر اصلی شمالی جنوبی و شرقی غربی، شهر قدیمی بیشتر ویژگیهای تاریخی و هویتی خود را تا ۱۹۵۰ حفظ کرده بود، بازار، عمارتهای قدیمی، فضاهای باز تاریخی، و سبک خاص خانهسازی همگی اسنادی هستند بر این مدعا. در طول چهار دهه پس از ۱۹۶۰، در نتیجه رشد بی سابقه و ساخت حلقههای مواصلاتی و بزرگراهها، روستاهای صالح آباد، فین، حسن آباد و شهر راوند در محدوده شهر قرار گرفتند
خانههای تاریخی
خانههای قدیمی کاشان بناهایی هستند که جزو اموال خصوصی اشخاص میباشد بر اثر سوانح طبیعی و عوامل گوناگون اجتماعی بیشتر و سریعتر در معرض تغییر و تبدیل قرار میگیرند به همین دلیل نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که از خانههای معتبر و قدیمی پیش از زلزله سال ۱۱۹۲ بنای سالمی تا الان باقی ماندهباشد مگر قسمتهایی ناقص و جزئی از برخی خانهها